ibn haldun ne demek?

İbn Haldun (1332-1406), Tunuslu Müslüman bir âlim, tarihçi, sosyolog ve filozoftur. Modern sosyolojinin, tarih felsefesinin ve iktisatın öncülerinden kabul edilir. En önemli eseri, Mukaddime'dir.

• Hayatı: Tam adı Ebu Zeyd Abdurrahman bin Muhammed bin Haldun el-Hadrami'dir. Kuzey Afrika ve İspanya'da çeşitli devlet hizmetlerinde bulunmuş, kadılık, elçilik ve hocalık yapmıştır. Siyasi çalkantılarla dolu bir yaşam sürmüştür.

• Mukaddime: İbn Haldun'un en önemli eseridir ve "Tarihe Giriş" anlamına gelir. Bu eser, tarih felsefesi, sosyoloji, demografi ve iktisat gibi çeşitli disiplinlere dair önemli fikirler içerir.

• Asabiyet: <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/asabiyet">Asabiyet</a>, İbn Haldun'un toplumların yükseliş ve çöküşünü açıklamak için kullandığı merkezi bir kavramdır. Asabiyet, bir topluluğun üyeleri arasındaki dayanışma, birlik ve aidiyet duygusunu ifade eder. İbn Haldun'a göre, güçlü bir asabiyet duygusuna sahip olan toplumlar yükselir ve güçlenir; ancak zamanla asabiyet zayıfladığında toplumlar çökmeye başlar.

• Devletler Döngüsü: İbn Haldun, devletlerin de insanlar gibi doğduğunu, büyüdüğünü, olgunlaştığını ve sonunda çöktüğünü savunur. Bu döngü genellikle beş aşamadan oluşur: zafer, yerleşme, boş zaman ve rahatlık, taklit ve israf. Her aşama, devletin asabiyetinin zayıflamasına katkıda bulunur.

• İktisadi Görüşleri: İbn Haldun, ekonomik faaliyetlerin toplumun refahı için önemli olduğunu vurgulamıştır. Emek ve uzmanlaşmanın önemine dikkat çekmiş, vergilendirmenin devlet gelirleri üzerindeki etkilerini analiz etmiştir. Ayrıca, ticaretin ve girişimciliğin toplumun gelişimi için kritik olduğunu savunmuştur.

• Tarih Felsefesi: İbn Haldun, tarihin sadece olayların kronolojik bir kaydı olmadığını, aynı zamanda toplumsal ve ekonomik faktörlerin etkileşimiyle şekillendiğini savunmuştur. Tarihi anlamak için coğrafya, iklim ve toplumsal yapı gibi faktörlerin dikkate alınması gerektiğini vurgulamıştır.

• Beşeri Coğrafya: İbn Haldun, iklim ve coğrafyanın <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/insan%20davranışları">insan%20davranışları</a> ve toplumlar üzerindeki etkisini incelemiştir. Farklı coğrafyalarda yaşayan insanların farklı özelliklere sahip olduğunu ve bu özelliklerin toplumların gelişimini etkilediğini savunmuştur.

• Önemli Eserleri:

  • Kitâbu’l-İber ve Divânu’l-Mübtede’ ve’l-Haber fî Eyyâmi’l-Arab ve’l-Acem ve’l-Berber ve Men Âsarahum min Zevi’s-Sultâni’l-Ekber (genellikle kısaca Kitâbu’l-İber olarak bilinir)
  • Mukaddime (Kitâbu’l-İber'in giriş bölümüdür ve en ünlü eseridir)
  • Şifaü’s-Sâil li Tehzibi’l-Mesâil (tasavvuf üzerine bir eser)